Kształtowanie wizerunku firmy
w Google

Organizacje wirtualne są nowym zjawiskiem i nawet ich precyzyjne zdefiniowanie napotyka trudności. Według prof. Jerzego Kisielnickiego z Uniwersytetu Warszawskiego, organizacja wirtualna składa się z organizacji tradycyjnych, współdziałających ze sobą na zasadach dobrowolności, bez umów formalnych. Łączy je wspólny cel, często krótkoterminowy, a także to, że z reguły posługują się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi. Innymi słowy: tam gdzie mój modem, tam moje miejsce pracy. Powiedzenie to lapidarnie określa istotę organizacji wirtualnych. Często organizacje wirtualne (zwane także sieciowymi) zawiązują się ad hoc, w celu zrealizowania konkretnego zlecenia. Jeśli popyt na usługi będzie rósł, to powstała w związku z tym organizacja wirtualna może istnieć i działać dłużej – tak długo, jak będzie zapotrzebowanie na jej usługi. Racją bytu takiej organizacji jest osiąganie zysków wyższych niż gdyby to samo robiła organizacja tradycyjna. Jednym z głównych atutów biznesowych organizacji sieciowych są niskie koszty własne. Taka organizacja działa znacznie szybciej niż tradycyjna, między innymi dzięki łączności elektronicznej, a więc taniej.

Co to jest wirtualność

Wirtualność jest jednym z terminów najbardziej nadużywanych we współczesnym świecie, co można zauważyć także na gruncie nauki o organizacji i zarządzaniu. Pojęcie to traktuje się ponadto jako słowo-klucz do zrozumienia współczesnych przemian społeczno-technologicznych. Różnorodne próby definiowania wirtualności sprawiają, że mówi się o ciągłej ewolucji tego pojęcia. Elementem wspólnym zdecydowanej większości współczesnych definicji wirtualności jest wskazywanie na jej łaciński źródłosłów. Termin wywodzi się od łacińskich słów virtus, virtuti, oznaczających biegłość, sprawność, odwagę, męstwo, a także virtualis, a więc skuteczny .
Nie zawsze jednak wirtualizm – symbol nowoczesności, jest symbolem kompetencji, jakości, a zwłaszcza wysokich standardów etycznych. To, co jest silną stroną organizacji wirtualnych, niekiedy bywa też ich słabością. Np. sprawność i szybkość łączności elektronicznej bywa często ograniczona przez trudności w transmisji danych. Przeszkodą w sprawnym działaniu tychże organizacji bywa również brak regulacji prawnych; utrudnia to kontakty z klientami, czy dostawcami. Warto dodać, że potencjalni klienci nie są jeszcze dostatecznie przygotowani do współpracy z czymś formalnie nie istniejącym i występującym pod bliżej nie sprecyzowaną amorficzną postacią. Jedną z głównych przeszkód w skutecznym funkcjonowaniu organizacji nieformalnych na rynku jest brak zaufania – lęk przed nieetycznym zachowaniem. Analiza wykazuje, że organizacje takie są rzeczywiście bardziej narażone na utratę prestiżu niż organizacje tradycyjne .

Pojęcie produkt wirtualny

Wirtualność „wkroczyła” do przedsiębiorstw, kiedy pojawił się „produkt wirtualny”, mający za zadanie przede wszystkim zaspokojenie specyficznych, wirtualnych potrzeb klientów. Zdaniem K. Perechudy wirtualne potrzeby, to potrzeby z górnych poziomów hierarchii A. Maslowa, a więc potrzeby związane z przynależnością, prestiżem, uznaniem i samorealizacją. Zindywidualizowany produkt wirtualny o jednakowej i niepowtarzalnej naturze, ukierunkowany na ich zaspokojenie, powstaje we współpracy z klientem przy najkorzystniejszych kosztach. Rozpowszechnienie wyrobu wirtualnego razem ze zmianami rynkowymi i technologicznymi doprowadziło do wykreowania organizacji wirtualnej, jako podmiotu dostarczającego produkt wirtualny, który można z kolei określić jako szczytowy obecnie punkt w rozwoju koncepcji wirtualności. Zdaniem E. Niedzielskiej idea organizacji wirtualnej wyraża się głównie w postaci wieloczynnikowych oraz wielopłaszczyznowych transformacji systemowych, dokonujących się w różnych podmiotach gospodarczych. Transformacje te mają przede wszystkim na celu eliminowanie niewydolnych kanałów zasileniowych, ograniczanie wydłużonych tras przepływu strumieni informacyjnych, a także przekształcanie ociężałych hierarchii w elastyczne jednostki organizacyjne o dużej autonomii i wysokim standardzie działań w zakresie operatywnego zarządzania szeroko rozumianą produkcją i pracą . W ujęciu J. Kisielnickiego organizacja wirtualna jest tworzona na zasadzie dobrowolności przez organizacje, które wchodzą ze sobą w różnego rodzaju związki dla osiągnięcia celu, który ma przynieść im korzyści większe, aniżeli gdyby działały one w sposób tradycyjny .
Z powyższego wynika, że organizacja wirtualna jest koncepcją zgodną ze współczesnymi tendencjami cywilizacyjnymi. Różnorodność przedstawionych definicji organizacji wirtualnej świadczy o braku powszechnie akceptowanej podstawy pojęciowej. Literatura tematu jest znacznie rozproszona i brakuje w niej jednoznacznych stwierdzeń oraz wyczerpujących definicji, a definiowanie organizacji wirtualnej w dużym stopniu zależy od kontekstu, w jakim autorzy powołują się na tę koncepcję. Warto jednak podkreślić, że istotną rolę w koordynacji działań organizacji wirtualnej odgrywa technologia informacyjna.

Wyznacznikami organizacji wirtualnej są między innymi:

 koncentracja na kluczowych kompetencjach;
 dążenie do jak najszerszego wykorzystania technologii informacyjnej;
 bazowanie na zaufaniu jako głównym instrumencie koordynacyjno-kontrolnym;
 wykorzystywanie okazji;
 niezależność oraz równość partnerów;
 orientacja na klienta;
 akceptacja zmian i niepewności;
 zwiększenie zasięgu działania, możliwość działania globalnego;
 zwiększenie szybkości działania;
 elastyczność i reagowanie na zmiany potrzeb oraz uwarunkowań;
 nieustające przekształcenia;
 modularność;
 skuteczność w wykorzystaniu zasobów .
Według K. Bleichera koncepcja organizacji wirtualnych wywodzi się z innej – struktur sieciowych, czyli takich, które ogniskują w sobie podstawowe umiejętności. Autor ten podkreśla, iż jest to model organizacji przyszłości, gdyż zapewnia najbardziej elastyczne możliwości wykorzystania podstawowych umiejętności czyli tzw. kluczowych kompetencji (core competencies). Struktury sieciowe zrywają z dwoma dogmatami tradycyjnie rozumianych struktur organizacyjnych: takim podziałem pracy, w którym praca koncepcyjna oddzielona jest od wykonawczej (co osłabia elastyczność i innowacyjność oraz blokuje pełne wykorzystanie potencjału intelektualnego wszystkich zatrudnionych) i zrywa z koordynacją przez hierarchię narzucającą relacje podporządkowania i zwierzchności. W organizacji sieciowej wszystkie elementy są jednakowo ważne. Dlatego też tworzenie środowiska informacyjnego organizacji wirtualnej i kooperacyjnych systemów informacyjnych to zaistniały czwarty zasób biznesu jakim jest informacja czyli element wiedzy, którą także trzeba zarządzać, zwłaszcza, że staje się ona siłą konkurencyjną. Najważniejsze zadanie tego zarządzania polega na zapewnieniu pożądanego przepływu informacji w firmie. Konieczna jest strategia informacji, która określa jak inwestować i zarządzać organizacją, by zapewnić maksymalną efektywność oraz jak rozmieszczać strategiczne zasoby. Punktem wyjściowym wspólnych przedsięwzięć jest analiza szans i ryzyka zastosowania IOS w planowaniu strategicznym, a zwłaszcza w identyfikacji możliwości poszerzenia dostępu do zasobów, wiedzy technologicznej oraz rynku poprzez kooperację przedsiębiorstw partnerskich. Analiza ta powinna również objąć identyfikację potencjalnych zagrożeń. Zarządzanie organizacją wirtualną wymaga konsekwentnego przestrzegania reguł funkcjonowania oraz zastosowania dwupoziomowego SI, tj. wewnątrzorganizacyjnego i międzyorganizacyjnego .

Należy dodać, że podczas kierowania organizacją wirtualną występują specyficzne problemy. Poprzez wysoki stopień decentralizacji zdolności i uprawnień pojawia się dylemat dla menedżera. Głosi on: jak można kierować pracownikami, jeśli się ich nie widzi? Odpowiedź jest prosta, ale niekoniecznie łatwa do wprowadzenia. Jest to zaufanie. Jednak właśnie takie nastawienie bywa często poddawane w wątpliwość. Trudno je połączyć z tradycją zarządzania, która żyła przekonaniem, że dla efektywności niezbędna jest kontrola. Gdy centralizację zarządzania zastępuje tu zaufanie, odpowiedzialność, wspólne wartości i otwartość przy pełnym zachowaniu kultury funkcjonowania poszczególnych przedsiębiorstw partnerskich, konieczna jest jednak stała obserwacja i ocena przebiegu współpracy[1].

Do typowych obszarów działań organizacji wirtualnych obsługiwanych przez IOS można zaliczyć:

  • usprawnienie dotychczasowych procesów podstawowych przedsiębiorstw partnerskich organizacji wirtualnej;
  • świadczenie nowych usług;
  • usprawnienie obsługi klienta;
  • udostępnienie nabywcom informacji ułatwiających zamawianie, zakup oraz zastosowanie produktów;
  • rozbudowę elektronicznych kanałów marketingu sprzedaży produktów przez dostawców;
  • centrum wirtualne, które koncentruje się na kompetencjach kluczowych, a więc działaniach wykonywanych najefektywniej, rozszerza zakres partnerstwa, a także powiększa elastyczność działania[2].

W związku z powyższym można powiedzieć, że organizacje wirtualne przyjmują wiele postaci i mają wiele zastosowań. Przykładowo: wirtualne szkolenia i symulacje, wirtualne laboratoria i symultaniczne projekty inżynierskie, wirtualne organizacje produkcji i sprzedaży. Mogą też występować np. wirtualne organizacje kształcenia, wirtualne organizacje projektowania, wirtualne organizacje produkcji, wirtualne organizacje handlowe, czy też regionalne centra rozwoju ekonomicznego.

 

[1] J. Kisielnicki, Wirtualna organizacja jako wytwór ery informacyjnego społeczeństwa, „Organizacja                           i Kierowanie” nr 4/1997, s. 25-26.

[2]A.  Hartman, J. Sifonis, J. Kador, E – biznes strategie sukcesu w gospodarce internetowej, Wydawnictwo Liber, Warszawa 2005, s. 67.

Tani sklep internetowy!